Acil Durum Eylem Planı
Acil durum eylem planı, birçok farklı kriterin değerlendirilmesi sonucunda belirlenen acil durumlara müdahale programıdır. Buradaki kriterler: iş ortamında kullanılan makine, araç ve ekipmanların yarattığı olası riskler; işyerinin çevresinde bulunan olası risklerden doğan faktörler; lokasyonun özellikleri şeklindedir. Tüm bu kriterler değerlendirilerek işyeri ve işçinin korunması ve tehditlerden uzaklaştırılması amacıyla acil durumlara müdahale eylem planı oluşturulur. Ayrıca bu plan, yasal mevzuatlarla da güvence altına alınmıştır. Dolayısıyla her işletme mutlaka bir acil durum eylem planına sahip olmalı ve sürecin dokümantasyon yönetimini gerçekleştirmelidir. Aksi durumlarda ilgili mevzuatlar ve yasalar gereğince cezai yaptırımlara tabii olması olasıdır.
Acil Durum Eylem Planı Nedir?
Acil durum eylem planı, 6331 sayılı İş Sağlı ve Güvenliği Kanunun hükümlerince işletmelerin yasal yükümlülüklerini belirleyen acil durumlara müdahale sürecinin planlanmasına yönelik çalışmalardır. Mutlaka OSGB birimlerince planlama süreci yönetilmeli ve olası riskler karşısında acil duruma müdahalenin doğru şekilde yapılması gerekir.
Acil Durum Eylem Planı Ne İşe Yarar?
Acil durum eylem planı, olası acil durum olarak tanımlanabilecek olumsuzlukların işyerine ve işçilere yönelik etkisini sınırlandırma ve önleme işlevini yerine getirir. Dolayısıyla genel anlamıyla olası olumsuzluklara karşı sürecin yönetilmesi ve bu yönetimle birlikte söz konusu olumsuzlukların tesirinin azaltılması amacıyla yapılır.
Burada en temel belirleyici işyerinin sahip olduğu karakteristik özellikler ve içerisinde bulunduğu lokasyondur. Bazı sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler için söndürme, müdahale, koruma, ilkyardım ve kurtarma gibi alanlarda özel olarak eğitim verilmesi gerekebilir. İşyerinin barındırdığı risk ve tehlike faktörlerine göre müdahale süreci efektif bir şekilde planlanmalıdır.
Acil Durum Eylem Planı Nasıl Yapılır?
Acil durum eylem planı, birçok aşamadan oluşan ve işyerinin sahip olduğu niteliklere göre belirlenmesi gereken bir süreçtir. Planın her bir aşaması işyeri ortamının tehlike düzeyine, büyüklüğüne, çalışan sayısına, üretim niteliklerine ve sektörel faaliyet alanlarına göre farklılık gösterse de süreç büyük oranda benzerlik taşır.
Eksiksiz ve tamamen risklerden arındırılmış bir planlama için mutlaka tüm adımlar doğru şekilde atılmalıdır. Bu doğrultuda acil durum eylem planının oluşturulma süreci genel hatlarıyla şu şekildedir:
- Hazırlık aşamasında işletmenin profilinin tespit edilmesi ve ön analizin yapılması,
- Acil durum anlarında erken uyarının yapılmasına ilişkin mesajların belirlenmesi,
- Acil durum anında oluşacak operasyonel müdahalenin planlanması,
- Ölçeklendirme çalışmaları ve yapılanın realize edilerek ölçeklendirilmesi,
- Acil durum anında görev alacak birim ve bileşenlerin sahip olduğu; görev, yetki ve sorumlulukların tespiti,
- Olası arızlar ya da aksaklıkların modellenerek tespit edilmesi,
- Olası risklerin değerlendirilmesi ve risk altındaki durum ya da personellerin belirlenmesi,
- Oluşturulan planın içeriğine dair güncelleştirmeler ve kapsamının belirlenmesi,
Tüm bu aşamaların son bölümünde ise acil durum eylem planında olası maddi hasarlar ve can kayıplarının azaltılmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
Planın Oluşturulması
Acil durumlara müdahalede hazırlık sürecinin en önemli basamağını planın belirlenmesi oluşturur. İşletmenin faaliyetlerine başladığı ilk andan itibaren, alandaki risk oluşturan her türlü duruma karşı acil durum aşamaları tespit edilir. Acil durumların olumsuz yönde tesirini en aza indirmek adına önleyici nitelikte tedbirler alınır. Tahliye planlarından acil duruma fiziki müdahale ve görevlerin dağıtılmasına kadar tüm bileşenler bu basamakta belirlenir.
Acil Durumların Sınıflandırılması ve Tespiti
Acil durumların sınıflandırılması ve tespit edilmesi, yine eylem planının en önemli aşamalarından biridir. Doğal afet, sabotaj, yangın gibi olası senaryolar bu aşamada değerlendirilir. Risk faktörleri belirlenir ve her bir risk faktörünün etkileri tespit edilir.
Acil Duruma Müdahale Ekiplerinin Belirlenmesi
Olası risk faktörlerinin belirlenmesinin ardından eylem planının omurgasını oluşturacak müdahale ekibinin tespit edilmesi gerekir. Bu noktada en temel belirleyici ise işyerinin tehlike sınıfıdır. Arama, kurtarma ve yangına müdahale ekipleri olası risklere karşı belirlenir. Aynı zamanda farklı sorumluluklara sahip olduğu belirtilen personeller ilgili alanlarda eğitim alır.
Dökümantasyon Çalışmaları
Acil durum eylem planı için özellikle yasal mevzuatların karşılanmasında en önemli aşamalardan biri de dokümantasyon çalışmalarıdır. Dokümantasyon çalışmaları, söz konusu eylem planının belgelendirilmesi anlamına gelir. Mutlaka bir yetkili OSGB firması tarafından iş güvenliği uzmanınca hazırlanması ve onaylanması gerekir.
Dokümantasyon çalışmasında tüm detaylara yer verilmelidir. Planı hazırlayan uzmanın adı soyadı, işyerinin adresi, unvan ve ticari bilgileri, planının geçerlilik süresi, tahliyeye ilişkin teknikler, acil duruma müdahale ekipleri ve işyerinin krokisi gibi hemen her türden bileşen eylem planı içerisinde belgelendirilmiş olarak bulunmalıdır.
Ayrıca eylem planının içeriğinde işyerinde acil duruma sebebiyet verebilecek olası risk faktörleri de yer almalıdır. İşyerinde kullanılan makine, araç ve ekipmanların yanı sıra lokasyondaki olası tehlikeler belgelendirilerek doküman içerisinde bulunmalıdır. Aksi durumlarda yasal mevzuatların yerine getirilmediği kanaatine paralel olarak işletmenin cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalması olasıdır.
Acil Durum Eylem Planı Ne Sıklıkla Yenilenmeli?
Acil durum eylem planı, ilgili kanunlarda belirtilen mevzuatlarca belirlenmiş sürelerde yeniden tekrar edilmelidir. İlgili mevzuata göre acil durum eylem planının yenilenmesine ilişkin detaylar işyeri ortamının tehlike dereceleri olan üç farklı sınıfa göre kategorize edilmiştir. Bu doğrultuda;
- Çok Tehlikeli İşyerleri İçin: 2 yılda,
- Tehlikeli İşyerleri İçin: 4 yılda,
- Az Tehlikeli İşyerleri İçin: 6 yılda,
Bir kez olmak kaydıyla acil durum eylem planlarının yenilenerek, güncellenmesi gerekmektedir.
Acil Durum Eylem Planı ve OSGB
Acil durum eylem planı, ilgili bakanlıkların onayını almış ve bu bakanlıklarca yetkilendirilmiş OSGB firmaları aracılığıyla hazırlanmalıdır. Başarım OSGB olarak acil durumlarda personel yetkinliğinizin artırılması ve acil durumlara müdahalede pratik yaklaşımları benimsenmesi adına özel çalışmalar yürütüyoruz. Tamamen mevzuatlara, kanunlara ve yönetmeliklere uygun eylem planlarımızla acil durumların yarattığı olası riskleri işletmeniz nezdinde minimalize ediyor, yüksek standartta iş güvenliği sağlıyoruz.